جریان شناسی سیاسی عصر امیر المومنین (با تاکید بر کتاب الغارات) 

تاریخ اسلام

رمضانعلی شیرزاد (مدیر اداره ارتباطات و بین الملل دانشگاه مجازی)

.......

فارسی

19 اسفند 1402

سالن جلسات دانشگاه مجازی

235 نفر آنلاین و 9 نفر حضوری

https://room.aou.ir/pplayy8217j5/

جریان شناسی سیاسی عصر امیر المومنین (با تاکید بر کتاب الغارات)

این نشست علمی در تاریخ 19 اسفند ماه 1402 به همت معاونت پژوهش دانشگاه مجازی برگزار گردید.

در زیر گزارشی از اهم موضوعات ارائه شده در این نشست علمی که بسیار کاربردی بود و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت، ارائه می گردد:

استاد محترم آقای شیرزاد ابتدا به توضیحی پیرامون کتاب و نویسنده پرداختند که ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال ثقفی اصفهانی معروف به ابن هلال ثقفی، نیای اعلای ابواسحاق سعد بن مسعود ثقفی، عموی مختار ثقفی و از یاران امام علی(ع) بود که آن حضرت وی را والی مداین کرد. از جد او، سعید بن هلال، نیز در شمار اصحاب امام صادق(ع) یاد شده است. احتمالاً در حدود ۲۰۰ق یا اواخر سده دوم در کوفه به دنیا آمده است. وی در اوایل عمر زیدی مذهب بود و سپس به امامیه گروید. بعدهااز کوفه به اصفهان مهاجرت کرد.ازاین رو، ابن ندیم وی را اصفهانی خواند. که از پایداری او در اعتقاد به تشیع حکایت دارد. ثقفی در اصفهان به تبلیغ و ترویج تشیع پرداخت. گروهی ازعلمای شیعه در قم، از جمله احمد بن محمد برقی، از او خواستند به قم نقل مکان کند، اما  وی نپذیرفت و ظاهراً تا آخر عمر در اصفهان به سر برد و در ۲۸۳ در همانجا درگذشت.

این کتاب در برخی منابع به نام «الاستنفار و الغارات» و «الاسفار و الغارات» ثبت شده است که به «الغارات» معروف است. نام کتاب بر گرفته از سخنان امام است.(شُنَّت عَلیکُمُ الغَاراتُ).

چون هدف مؤلف در این تألیف، آن بوده تا شبیخون‌های معاویه را که بعد از جنگ نهروان به قلمرو امیرالمؤمنین علی(ع) و سرزمین‌های تحت تصرف او را یاد کند، آن را الغارات نامیده است.
با این حال، به دلیل آگاهی‌های فراوان مؤلف، مطالب ارزشمندی خارج از عنوان اصلی غارات بر این کتاب افزوده شده است. چنانکه مؤلف مختصری از زندگانی امیرالمؤمنین(ع) و روش اداری، مالی، سیاسی، اخلاقی و خطبه‌های آن حضرت، کارگزارانی چون قیس بن سعد، محمد بن ابی بکر، مالک اشتر، رویدادهای آنان در مصر را گزارش کرده است.

ایشان در بخش دیگری از سخنان خود به تیپ شناسی مردم زمان امیر المومنین پرداختند که میتواند به چند مورد از ویژگی های انان اشاره کرد از جمله:

• نژاد گرایی
• سست مرامان ضعیف ایمان
• ترسو ولی جسور
• ثروت اندوزی و دنیا گرایی
• دورویی و خباثت
• قومیت گرایی

ایشان  به محورهاي اصلي اتفاقات دوره امام علی علیه السلام را بیان و توضیح دادند که میتوان به

• شورش گروه هايي از خوارج
• معاویه و تصاحب قدرت
• فسادها و دزدی ها
• معاویه و تصرف بخش هایی از حکومت
• شبیخونها و غارت های معاویه
• سست مرامان و ضعیف ایمانان

در پایان ایشان به سوالات مخاطبین پاسخ های لازم را ارائه کردند .